CHORWACJA : CO ZJEŚĆ? CO PRZYWIEŹĆ?

Chorwacja – choć nie tak popularna jak Grecja, Turcja czy Bułgaria, nieustająco utrzymuje się w pierwszej dziesiątce najczęściej wybieranych destynacji przez polskich turystów. Kusi bliską nam kulturą i gościnnością, pięknymi widokami i atrakcyjnymi cenami. W kuchni dominuje tam zamiłowanie do mięs (szczególnie do jagnięciny) - tak przecież bliskie nam Polakom. Z drugiej strony chorwackie wody to łatwy dostęp do niezbyt drogich ryb i owoców morza. Tamtejsze przysmaki to połączenie sycącej kuchni bałkańskiej i zdrowej kuchni śródziemnomorskiej. Czego warto spróbować będąc w Chorwacji i jakie delikatesy przywieźć ze sobą do domu czytajcie w naszym kulinarnym przewodniku po Chorwacji!

CO JESĆ ?

Chorwaci lubią biesiadować, a dobra biesiada powinna być odpowiednio długa. Posiłek należy więc zacząć od przystawek, których w tej kuchni jest co niemiara. Na pierwszy starter – Sarma, która większości z Was przypominać będzie nasze polskie gołąbki. Faktycznie, mięsny farsz zawinięty w liście kapusty może wydawać się przepisem skradzionym z polskich stołów, ale ja polecam wersję z kapustą kiszoną lub z liśćmi winogron. Ta zupełnie nowa odsłona naszej rodzimej potrawy pozytywnie zaskoczy każdego fana kwaśnych smaków.

Nie zabraknie również ciekawostki dla wielbicieli ryb. Idealną przekąską do piwa i nie tylko są solone sardynki czyli Slane Srdele, szczególnie smakowite w wersji smażonej pod nazwą Frigani Gavuni. Nim się obejrzycie, przy rozmowie nad brzegiem morza, cała miseczka sardynek zniknie z talerza szybciej niż się pojawiła.

Idąc dalej w morskie klimaty nie wypada pominąć jednego z najlepszych owoców morza – ośmiornicy. Podczas słonecznych wakacji grzechem jest nie zamówić Salata od hobotnice czyli sałatki z ośmiornicą. Bliskość cudownie błękitnych i przejrzyście czystych wód zapewnia najświeższy produkt, w dużo atrakcyjniejszej od polskiej cenie.

Podobnie jak w Bułgarii czy Grecji popularna jest w Chorwacji papryka nadziewana. Punjene Paprike obowiązkowo musi być faszerowana mięsem i ryżem i polana pomidorowym sosem. Szczególnie ciekawa jest dalmatyńska wersja tego przysmaku – podawana z cielęciną. W rozmiarze mniejszym lub większym świetnie pokona pierwszy głód.

Komu w drogę w temu…Burek. To najlepsza przekąska na piknik, na plażę i w podróży. Nadziewany placek z ciasta filo, yufka bądź francuskiego farsze może mieć przeróżne, ale najpopularniejsze to te z mięsem lub serem. Wegetarianie upolować mogą również burka ze szpinakiem. Ciasto jest nieco tłuste i trzeba je zjeść dość szybko, ale dla podróżujących z plecakami to idealny sposób na głód w trasie.

Najpopularniejsze w Chorwacji zupy oparte są na jagnięcinie i rybie. Podawane w postaci gęstego kremu (te rybne lub z owocami morza) przypominającego chowder lub klarowne z dużą ilością mięsa i warzyw (obowiązkowo z pomidorami) – to najpopularniejsze wersje. Chorwaci lubią taką zupę dobrze doprawić, dodać jej pikanterii i…cytryny, nie tylko do dekoracji. W misce odnajdziecie więc dużo smaku i dodatków.

Flagowym daniem regionu Dalmacji jest Pašticada. Podobno w nadmorskich miejscowościach każda rodzina ma swój własny przepis na tę potrawę. Mięso cielęce marynuje się przez kilka dni w occie winnym a później długo dusi z czerwonym winem i dodatkami takimi jak np. śliwki. Obowiązkowo do mięsa podaje się domowe kluseczki przypominające włoskie gnocchi. Mi ta potrawa wyjątkowo smakowała – mięso było kruche, sos bardzo aromatyczny, a kluseczki niezwykle miękkie. Musicie spróbować!

Włoskie wpływy widać również w nie mniej popularnym daniu Crni Rizot czyli czarnym risotto z kalmarami lub innymi owocami morza. Mroczną barwę ryż zawdzięcza oczywiście kałamarnicy. Dodatek krewetek, małż czy innych skorupiaków czyni to danie idealną propozycją dla miłośników frutti di mare.

Foto: rove.me

Zdecydowanie bardziej znanym w Polsce daniem jest Ćevapčići. To nic innego jak kotleciki z mięsa mielonego, najczęściej wieprzowo-wołowego, w charakterystycznym podłużnym kształcie, który ułatwia przygotowanie mięsa na metalowym szpikulcu na grillu. Spotkać można się też z wersją smażoną na patelni. Serwowane są obowiązkowo z warzywami i ajvarem, a często również z frytkami. Dodatek mąki, cebuli czy czosnku zbliża to danie do naszego rodzimego mielonego, ale cały sekret tkwi w bałkańskich ziołach i przyprawach, które warto potem zakupić by przyrządzać kotleciki w domu.

Znana Polakom może być również Pljeskavica – kojarzona głównie z Serbią, ale popularna na całych Bałkanach potrawa to solidny grillowany kotlet z siekanego lub mielonego mięsa wieprzowo-wołowo-baraniego. Podawany na talerzu z frytkami i warzywami, ale również w picie czy bułce, nazywany jest niekiedy bałkańskim burgerem. Z moich doświadczeń wynika, że pljeskavica należy raczej do słonych potraw, za to mięso jest bardzo soczyste i warte skosztowania.

Tym, którzy wolą lżejszą dietę rybną można zaproponować jeszcze Brudet czyli rybny gulasz. To ciekawa i zdrowsza odmiana klasycznego mięsnego gulaszu, często okraszona również owocami morza. Mi danie przypomina trochę paellę tylko pozbawioną ryżu :)

Foto: sailingeurope.com

Warto wspomnieć też o charakterystycznych dla Chorwacji technikach kulinarnych, które warunkują powstawanie wielu potraw. Peka to potoczna nazwa dań pieczonych pod pokrywą przypominającą dzwon i zasypaną żarem. Mięso lub ryby i warzywa kładzie się najpierw na tacy, następnie dodaje sól i przyprawy oraz olej a potem przykrywa wiekiem. Smagane ogniem z dołu i żarem z góry dzwonowate naczynie oddaje swoje ciepło zawartości i czyni mięsiwa soczystymi, pomagając również przeniknąć się wszystkim smakom. Cały proces trwa kilka godzin, podczas którego mięso się obraca i podlewa alkoholem czy miodem. Tak powstaje np. Hobotnica Ispod Peke czyli ośmiornica z pieca. 

Drugą znaną techniką jest przyrządzanie posiłków „sa žara” czyli na otwartym grillu/ żarze. Mi szczególnie przypadły do gustu serwowane tak ryby i to te najbardziej tłuste, a co za tym idzie – aromatyczne. Makrela z grilla to mój absolutny numer jeden.

Deserom nie poświęcę tu wiele miejsca gdyż bałkańskie przysmaki są dla mnie za ciężkie i za słodkie i nie jestem ich fanką. We wszystkich restauracjach czy cukierniach znajdziecie zaczerpniętą z Turcji Baklavę, a ponadto typowo chorwackie słodkości – Krostule czyli cienkie paski z ciasta smażone i posypane cukrem (identyczne jak nasze faworki), Fritule czyli znów smażone kulki z ciasta, rodzynek i skórki cytrynowej okraszone alkoholem oraz Strukli czyli ciasto ze śmietaną i twarogiem pieczone lub gotowane w wodzie.

Foto: worldfood.guide

Foto: eileenskitchenstories.com

CO KUPIĆ?

Doskonałym kulinarnym prezentem, który przetrwa trudy długiej podróży bez ryzyka zepsucia się jest Dalmatinski Pršut czyli długo dojrzewająca chorwacka szynka suszona na słońcu i wietrze. Cieniutkie, słone plastry przypominają speck czy szynkę parmeńską i na pewno zasmakują nawet najbardziej wybrednym.

Absolutnie obowiązkowym zakupem jest sos Ajvar czyli pasta warzywna przyrządzana ze słodkiej papryki, bakłażanów, czosnku oraz octu. Dostępna zarówno w wersji pikantnej jak i łagodnej jest doskonałym dodatkiem do mięs, ryb, warzyw i chleba a na dodatek nie zawiera dużo kalorii. 

Moim numerem jeden w Chorwacji jest Paški Sir czyli owczy ser z wyspy Pag. To produkt absolutnie unikalny pod względem smaku i produkcji. Twardy, słony i lekko pikantny ser jest wyrabiany tylko i wyłącznie z mleka owiec znajdujących się na wyspie Pag. Ma niesłychaną głębie różnych smaków, a twarda konsystencja ułatwia przywiezienie go do Polski. Trzeba tylko zadbać o dokładne jego opakowanie by nie oddał swej woni rzeczom w walizce ;) Powiem Wam, że za żadnym smakołykiem tak nie tęskniłam po powrocie jak za tym serem…

I na koniec lawenda, która pewnie od razu nasuwa skojarzenie z Chorwacją a już na pewno z wyspą Hvar. Ale co ma wspólnego lawenda z jedzeniem? Otóż na przydrożnych straganach i w sklepach z pamiątkami nie tylko upolujecie intrygujące miody z lawendą, ale również lawendowe herbaty. Produkty te mają bardzo specyficzny i mocny smak i zapach – tylko dla koneserów.

Za to Chorwacja jest zdecydowanie miejscem dla koneserów pięknych widoków, ciekawych zabytków i oryginalnych smaków. Do których eksploracji z całego serca Was zachęcam!